Cache Önbellek Nedir ? Nasıl Temizlenir ? Faydaları Nelerdir ?

Önbellek, bir cihazı, tarayıcının veya uygulamanın daha hızlı ve daha verimli çalışmasını sağlayan geçici dosyalar için özel bir depolama alanıdır. 

Bir uygulamayı veya web sitesini ilk kez açtıktan sonra, bir önbellek dosyaları, görüntüleri ve diğer ilgili verileri cihazınızda saklar.

Önbelleğe alınan bilgiler, sonraki her ziyarette bir uygulamayı veya web sitesini hızlı bir şekilde yüklemek için kullanılır.

Önbellek nedir?

Önbellek, web sitelerinin, tarayıcıların ve uygulamaların daha hızlı yüklenmesine yardımcı olmak için geçici verileri toplayan ayrılmış bir depolama konumudur. İster bilgisayar, ister dizüstü bilgisayar veya telefon, web tarayıcısı veya uygulama olsun, bir çeşit önbellek bulacaksınız.

Önbellek, verileri hızlı bir şekilde almayı kolaylaştırır ve bu da cihazların daha hızlı çalışmasına yardımcı olur. Bir hafıza bankası gibi davranarak, bir web sitesini her ziyaret ettiğinizde veya bir uygulamayı her açtığınızda verileri yeniden indirmek yerine yerel olarak erişimi kolaylaştırır.

Bunun günlük hayatınızı nasıl etkilediğine bakıldığında, önbelleklerin önemli bir rol oynadığı üç ana alan vardır:

Cihazlar ve yazılım

Önbellekler hem yazılımda hem de donanımda bulunur. Masaüstü bilgisayarınızdaki, dizüstünüzdeki, akıllı telefonunuzdaki veya tabletinizdeki yazılımdan bilgi işlemekten sorumlu temel bileşen olan CPU veya merkezi işlem birimi kendi önbelleğine sahiptir.

Bir CPU önbelleği, CPU'nun sık kullanılan bilgileri kolayca almasına yardımcı olmak için tasarlanmış küçük bir bellek bloğudur. Cihazınızın ana belleğinin talimatları yürütmek için kullandığı verileri, yalnızca istendiğinde her bilgi parçasını yüklemesi gerekliliğinden çok daha hızlı depolar.

Çoğu bilgisayar, programları hızlandırmaya yardımcı olabilecek CPU önbelleğini temizlemenize izin verir.

İnternet tarayıcıları

Microsoft Edge, Chrome, Firefox veya Safari olsun, her web tarayıcısı kendi önbelleğini korur.

Tarayıcı önbelleği, tarayıcınızın ziyaret ettiği web sitelerini görüntülemek için ihtiyaç duyduğu dosyaları depolar. Bu, siteyi açıklayan HTML dosyası gibi unsurların yanı sıra CSS stil sayfaları, Javascript'ler, çerezler ve resimler içerir.

Örneğin, Amazon'u ziyaret ettiğinizde, ziyaret ettiğiniz ürün sayfalarıyla ilişkili tüm resimleri, sayfaları işlemek için gereken HTML ve diğer komut dosyalarını ve giriş bilgileriniz ve alışveriş sepetinizin içeriği gibi kişiselleştirme bilgilerini indirir.

Bu nedenle, tarayıcınızın önbelleğini temizlerseniz, perakende siteleri tekrar oturum açmanızı ve ayarlarınızı yeniden düzenlemenizi isteyecektir.

Uygulamalar

Uygulamalar genellikle kendi önbelleğini de korur. Tarayıcılar gibi, uygulamalar da önemli gördükleri dosyaları ve verileri kaydeder, böylece bilgileri gerektiğinde hızla yeniden yükleyebilirler. Bununla birlikte, her uygulama farklıdır ve bu nedenle önbelleğe aldığı veri türü değişiklik gösterir, ancak görüntüleri, video küçük resimlerini, arama geçmişini ve diğer kullanıcı tercihlerini içerebilir.

Önbelleklerin faydaları

Kullanıcı açısından, önbelleklerin aşağıdakiler dahil üç ana avantajı vardır:

Her şeyin daha hızlı çalışmasını sağlarlar. Bir önbelleğin en önemli yararı, sistemin performansını artırmasıdır. Örneğin, web sitesi dosyalarının yerel kopyalarını depolayarak, tarayıcınızın yalnızca bu bilgileri ilk ziyaretinizde indirmesi gerekir ve yerel dosyaları sonraki ziyaretlerde yükleyebilir.

Verileri kaydederler. Performansın iyileştirilmesine yardımcı olmak için uygulamalar, son zamanlarda ve sık kullanılan verileri önbellekte depolar. Bu yalnızca her şeyin daha önce belirtildiği gibi daha hızlı çalışmasına izin vermekle kalmaz, bazı durumlarda uygulamaların "çevrimdışı" çalışmasına da izin verebilir. Örneğin, internet erişiminiz yoksa bir uygulama, bağlantı olmadan da çalışmaya devam etmek için önbelleğe alınmış verilere güvenebilir.

Verileri daha sonra kullanmak üzere depolarlar. Dosyaları yalnızca bir kez indirmede çok fazla verimlilik vardır. Bir dosyanın bir kopyası önbellekte depolanırsa, uygulamanın zamanı, pil gücünü ve onu ikinci kez indiren diğer kaynakları boşa harcamasına gerek kalmaz. Bunun yerine, uygulamanın yalnızca değiştirilmiş veya yeni dosyaları indirmesi gerekir.

Önbelleklerin olumsuz yönleri

Modern yazılım, büyük ölçüde önbellek kullanımına bağlı olsa da, bazı dezavantajları da vardır:

Çok fazla depolama alanı kaplayabilirler. Prensipte, önbellek, bir uygulama tarafından kullanılan küçük bir dosya deposudur. Ancak bazı önbellekler aşırı derecede büyüyebilir ve cihazınızdaki boş alanı sınırlayabilir. Önbelleğin temizlenmesi, dosyaları silebilir ve büyük miktarda belleği kurtarabilir.

Bozuk bir önbellek, uygulamanın kötü davranmasına neden olabilir. Önbellekte saklanan bir dosyada bir sorun varsa, uygulamanın verileri yanlış görüntülemesine, aksamasına ve hatta çökmesine neden olabilir. Bu nedenle tarayıcı sorunları için yaygın bir çözüm önbelleği temizlemektir.

Önbellekler, uygulamaların bir web sayfasının en son sürümünü veya diğer verileri yüklemesini engelleyebilir. Teorik olarak, uygulamaların yalnızca son ziyaretten bu yana değişmeden dosyaları görüntülemek için önbelleği kullanması gerekiyor. Yine de bu her zaman işe yaramaz ve bazen bir web sitesinin en son sürümünü veya diğer bilgileri görmenin tek yolu önbelleği temizlemektir, böylece uygulama her şeyi yeniden indirmeye zorlanır.

Önbelleği temizlemek ne anlama geliyor?

Önbelleğin dezavantajları göz önüne alındığında, düzenli bakımın bir parçası olarak önbelleğinizi temizlemek pratik açıdan mantıklıdır. Bozuk dosyalara ek olarak, bir önbellek çok büyürse veya bilgisayarınızda depolama alanı azalmaya başlarsa, bu sorunlar PC'nizin performansını da etkileyebilir.

Çözüm, önbellekte depolanan dosyaları silen "önbelleği temizlemektir".